આપનો જન્મ લાજપુરમાં જ આજથી લગભગ બસો વરસ પહેલાં થયો હતો. આપ હઝરત મૌલાના શાહ નિઝામુદ્દીન (રહ.) તથા હઝરત મૌલાના ફઝ્લે રહમાન ગંજમુરાદાબાદી (રહ.) નાં મોટા ખલીફાઓમાંથી એક હતાં. એ સિવાય હું આપને હઝરત શેખ મુહમ્મદ માસૂમ મુજદ્દિદી (રહ.), હઝરત મૌલાના ઉમર સાહેબ (રહ.) [જે હઝરત શાહ અબુલખેર (રહ.)નાં વાલિદ સાહેબ થાય છે], હઝરત શેખ અબ્દુલવહ્વાબ તાઝી (રહ.), હઝરત શેખ અબ્દુલઅઝીઝ દબ્બાગ (રહ.) અને હકીમુલ ઉમ્મત હઝરત મૌલાના અશરફઅલી થાનવી (રહ.)થી મુલાકાત અને ફૈઝયાબ થવાનો શર્ફ હાસિલ હતો.આપનાં હાથ મુબારક પર અનેક કરામતો પણ જાહેર થઈ છે. જે હઝરત મૌલાના મરગૂબ સાહેબ (રહ.) એ ભેગી કરી હતી. જેનું વર્ણન આગળ આવી રહ્યું છે. અહીં કેવળ તે કરામતો જ બયાન કરવામાં આવે છે જે આગળ બયાન કરવામાં આવી નથી, બલકે પાછળથી ગામવાસીઓનાં કહેવાથી મને જાણવા મળી છે.
৭. મૌલાના ઈબ્રાહીમ ડાયા સાહેબ ફરમાવતાં હતાં કે હાજી અબ્દુર્રહમાન ગુંદીવાલા કહેતાં હતાં કે જ્યારે લાજપૂર જુમ્મા મસ્જિદની નવી ઈમારત હજી તૈયાર થઈ ન હતી ત્યારે એક દિવસ હું હોઝ પાસે બેઠો હતો. એટલામાં સૂફી સાહેબ નાનાં ઈસ્તિન્જાથી ફારિંગ થઈ મારા પાસે આવ્યાં અને એક તૂટેલી દીવાલ તરફ ઈશારો કરી મને કહેવા લાગ્યાં કે, આ " અબ્દુર્રહમાન ! જો પેલો શયતાન મરદૂદ હસી રહ્યો છે . મેં જોયું તો ! ખરેખર ત્યાં ઘોડા પર બેસે એવી રીતે દીવાલ પર બેસી શયતાન હસી રહ્યો હતો. જેનો ચેહરો સુવ્વરના જેવો અને બાકીનું ઘડ ઈન્સાનનાં જેવું હતું સૂફી સાહેબે તેને પૂછ્યું કે, ઓ મરદૂદ તું શામાટે હસી રહ્યો છે ? * તો શયતાને જવાબ આપ્યો કે, આપ તો હવે આ દુનિયામાં થોડા દિવસનાં મેહમાન છો ! આપના જવા પછી આ વસ્તી પર મારો કબ્જો થશે તેની ખુશીમાં હસી રહ્યો છું.
૨ . મૌલાના ઈબ્રાહીમ ડાયા સાહેબ ફરમાવતાં હતાં કે, હાજી ઈબ્રાહીમ મિયા ડોકરાત આસણાવાળા (જે સૂફી સાહેબના ખાદીમ અને એક નેક વ્યકિત હતાં) મને એક દિવસ કહેતાં હતાં કે, કોઈ એક પ્રસંગે મારા ઘરે ૪૦ થી ૫૦ માણસો માટે ખાવાનું તૈયાર કરવામાં આવ્યું. સૂફી સાહેબ પણ આ પ્રસંગે હાજર હતાં. પરંતુ ખાવાનાં સમયે લગભગ ૩૦૦ માણસો ભેગાં થઈ ગયાં. મને ચિંતા થવા લાગી કે હવે મારે શું કરવું ? મેં સૂફી સાહેબની ખિદમતમાં જઈ હકીકત બયાન કરી તો આપે મને દિલાસો આપતાં ફરમાવ્યું : બીવાની જરૂરત નથી. ઈન્શાઅલ્લાહ બધું ઠીક થઈ જશે. પછી મારા પાસે એક ચાદર મંગાવી પોતાનાં હાથથી દેગ પર ઢાંકતા ફરમાવ્યું કે, હવે એમાંથી ખવડાવવાનું શરૂ કરો. અમે ખવડાવવાનું શરૂ કર્યું તો ૩૦૦ માણસો પેટ ભરી જમવા છતાં દેગમાંથી જરાયે ખાવાનું ઓછુ થયું નહીં.
3. કેટલાંક ગામવાસીઓ બયાન કરે છે કે, એકવાર આંસણા ગામથી એક ભાઈએ આપની ખિદમતમાં એક ગેરમુસ્લિમ વ્યક્તિ સાથે ગોશ્ત મોકલાવ્યું. તો રસ્તામાં પેલા ગેરમુસ્લિમે એ ગોશ્ત બદલી નાખ્યું. અને તેનાં બદલામાં એક મુરદાર જાનવરનું ગોશ્ત લઈ આપની સેવામાં હાજર થયો. આપને કફ્ફ વડે આ વાતની જાણ થતાં એ ગોશ્ત ફેંકાવી દીધું. અને ગોશ્ત મોકલનાર ભાઈને ફરી કોઈ ગેરમુસ્લિમ સાથે બીજી કોઈ વસ્તુ ન મોકલવા કહ્યું.
૪. એકવાર સૂફી સાહેબો તેમનાં એક સંબંધીથી કહ્યું કે, શું તમે એકલા જ કેરી ખાયા કરશો ? મને પણ તો કોઈ દિવસ ખવડાવો ! પેલા ભાઈ તરત પોતાનાં તેમજ બાજુમાં આવેલા બીજા એક માણસના આંબા પરથી તેની રજા વગર કેરીઓ તોડી આપની સેવામાં હાજર થયાં. તો આપે કેરીના બે ભાગ કરી કહ્યું કે આ તમારા આંબાની કેરીઓ છે. એ રહેવા દો. અને આ બીજાનાં આંબાની કેરીઓ છે જે તમે તેની રજા વગર તોડી લાવ્યાં છો. જાઓ ! અને તેને આપી આવો.
૫ મૌલાના ઈબ્રાહીમ ડાયા સાહેબ બયાન કરતાં હતાં કે, આસણાંનાં હાજી ઈબ્રાહીમ મિયાં ડોકરાતે મને કહ્યું કે, એકવાર મારી ઓરતને ખાંસીનાં સાથે ખૂન પડવાનું શરૂ થયું. જયારે અનેક ઈલાજો કરવા છતાં કોઈ ફાયદો ન થયો તો હું સૂફી સાહેબની ખિદમતમાં હાજર થયો અને વિગત રજૂ કરી તો આપે તરત જ એક હકીમી નુસ્ખો લખી આપ્યો. પરંતુ નુસ્ખામાં લખેલી દવાઓ કોઈ જગ્યાએ મળી નહીં. એટલે મજબૂર થઈ એક દિવસ એ નુસ્ખો ફરી આપને આપી ગયો. થોડા દિવસો પછી આપે મને યાદ ફરમાવ્યો અને ચાર કાચાં દાડમ લાવવા કહ્યું. હું લઈ આવ્યો.તો આપે દરેક દાડમનાં છરી વડે ઉપરથી નીચે વળગેલા રહે એ પ્રમાણે ચાર ભાગો કરી તેનાં પર દમ કરી બે ભાગોનો છાલ સાથે રસ કાઢી તેમાં સાકર મેળવી સવાર-સાંજ પીવડાવવા કહ્યું. ઘરે જઈ હજી તો એક જ ભાગ પીવડાવ્યો કે ખાંસી અને ખૂન બંને બંધ થઈ ગયાં. અને બીમારી જતી રહી. બાકીનાં બે ભાગ તો મેં કેવળ બરકત માટે જ પીવડાવ્યાં.
૬ જનાબ યૂસુફઅલી કાજી સાહેબ બયાન કરે છે કે, મારા વાલિદ સાહેબ ઘણીવાર કહેતા હતાં કે, મારી ઘોડી એકવાર ગુમ થઈ ગઈ. અનેક સ્થળે શોધવા છતાં જ્યારે કોઈ પત્તો ન લાગ્યો તો મેં સૂફી સાહેબથી એ વિષે અરજ કરી અને દુઆ કરવા કહ્યું. તો આપે મને એક તાવીઝ લખી આપી અને જ્યાંથી ગુમ થઈ હતી ત્યાં એક ઝાડ સાથે બાંધવા કહ્યું. મેં આપનાં કહેવા પ્રમાણે કર્યુ તો બીજે દિવસે ઘોડી પોતે જ આવી ગઈ.
૭ કહેવાય છે કે એકવાર મુહમ્મદ ઈબ્રાહીમ ભાણા હકીમજી શીતળાનાં રોગમાં આંખની રોશની ગુમાવી બેઠાં. તેમને દેખાતું બંધ થઈ ગયું. એ દરમિયાન એક દિવસ તેઓ જુઆ મસ્જિદમાં બેઠાં હતાં તો સૂફી સાહેબે તેમની આંખોમાં પોતાની જીભ મુબારક ફેરવી દીધી. જેનાં કારણે ફરી આપને દેખાતું થઈ ગયું. અને પહેલાં જેમને હાથ પકડી દોરવા પડતાં હતાં તે લોકોની અજાયબી વચ્ચે કોઈ પણ વ્યક્તિનો સહારો લીધા વગર તેમનાં ઘરે પહોંચી ગયાં.
૮ લોકો બયાન કરે છે કે, એકવાર લાજપુરથી શાદી માટે નાનાવરાછા બરાત જઈ રહી હતી. બળદગાડાંનો જમાનો હતો. એક ભાઈએ સૂફી સાહેબના ફરઝંદ મૌલાના અહમદ મિયાંને તેમનાં ગાડામાં બેસી બરાતમાં આવવા આગ્રહ કર્યો તો મૌલાના વાલિદ સાહેબ પાસે ઈજાઝત લેવા માટે ગયાં. સૂફી સાહેબે મૌલાનાને મના ફરમાવતાં કહ્યું કે, એ ગાડાંમાં ન બેસો. એના પર મુસીબત આવનારી છે. તો આપ રોકાઈ ગયા. બરાત રવાના થઈ અને થોડે દૂર જતાં કાઢા-કાઢીમાં એકબીજાથી આગળ નીકળવાના પ્રયાસો કરવા લાગ્યાં. અને એમાં ઊન અને ભેસ્તાન વચ્ચે તે જ ગાડાંનાં બળદનો પગ ભાંગી ગયો જે વિષે આપે મૌલાનાને આગળથી ખબર આપી હતી
૯ એકવાર જોડિયાબંદર નામની જગ્યાએ એક માણસ કાદિયાની બની ગયો. અને કાદિયાની મિશન તરફથી પગાર પર તકરીરો કરી લોકોને ગુમરાહ કરવા લાગ્યો. તેની વૃધ્ધ વાલિદા આપની ઘણી જ અકીમતમંદ હતી. જેથી તેણે એક દિવસ આપથી પોતાનાં છોકરા વિષે કાદિયાની થઈ જવાની શિકાયત કરી દુઆ માટે અરજ કરી. એ દરમિયાન એકવાર આપને જાણ થઈ કે તે મુંબઈમાં એક જગ્યાએ તકરીર કરી રહ્યો છે. તો આપે તેને બોલાવી મંગાવ્યો. તે આવ્યો તો આપે તેને સામે બેસાડી તેનાં પર એક એવી તો દૃષ્ટિ નાંખી કે, તેને તરત તાવ ચઢી આવ્યો. આપે ખાદિમોથી તેને સુવડાવી દેવા કહ્યું. ખાદિમોએ સુવડાવી દીધો. જ્યારે ઉઠ્યો તો તરત જ તૌબા કરી ફરી મુસલમાન થઈ આપનો અકીદતમંદ બની ગયો.
( ૧૦ ) હાફિઝ અહમદ નવલખી બયાન કરતાં હતાં કે, લાજપૂરમાં એકવાર એક ભાઈએ બીજાની પરણિત ઓરત સાથે ધણીનાં તલાક આપવા વગર નિકાહ કરી લીધા. સૂફી સાહેબને એ વિષે જાણ થતાં આપ તે ભાઈ પાસે તશરીફ લઈ ગયાં. અને તેને આ ખોટાં કામથી બચવા કહ્યું. અને ભાર દઈ કહ્યું કે જો તમે આમ નહીં કરશો તો લાલ-પીળી હવાનાં રૂપમાં એક અઝાબ આવશે અને તમે બરબાદ થઈ જશો.
પેલા ભાઈએ આપની વાત માની નહીં. અને થોડા દિવસોમાં તે જ થયું જેનાં વિષે સૂફી સાહેબે ખબર આપી હતી. ગામમાં એક ભયંકર આગ લાગી. જેમાં મજકૂર ભાઈનાં ઘર સાથે બીજા કેટલાંક ઘરો પણ બળીને ખાક થઈ ગયાં. પરંતુ આ આગ દરમિયાન ગામવાસીઓને એક અદ્ભુત ચમત્કાર પણ જોવા મળ્યો કે, હાજી હાફિઝ સુલેમાન આબિદ સાહેબ (જે ગામના એક ઘણાં જ નેક, પરહેઝગાર અને સેવાભાવી વ્યક્તિ હતાં) નાં ઘરનાં લગોલગ આવેલા બંને બાજુનાં ઘરો બળીને ઢગલો થઈ ગયા પણ તેમનાં ઘરને આગનો રજમાત્ર પણ અસર થયો નહીં
આપ કેવળ સૂફી જ નહીં બલકે મસાઈલ જાણનાર એક આલિમ પણ હતાં. એકવાર ધોરાજીમાં કેટલાંક લોકોએ બીજા મસ્લકનાં બે આલિમાને સમજાવી આપનું ઈમ્તિહાન લેવા તૈયાર કર્યા. તે બંને આલિમોએ આપને લગભગ ૨૦ થી ૨૫ ઈલ્મી સવાલો કર્યા તો આપે તમામ સવાલોનાં જવાબો કિતાબોના હવાલા સાથે એવા સચોટ આપ્યાં કે તે બંને આલિમો છેવટે કહેવા પર મજબૂર થઈ ગયાં કે આપ કેવળ સૂફી જ નહીં બલકે એક જબરદસ્ત આલિમ પણ છો.
આપ ઘણાં જ મિલનસાર વ્યક્તિ હતાં, દુઃખીઓની મુસીબતમાં કામ આપવું એ આપ પોતાનું કર્તવ્ય સમજતાં હતાં. પોતાનાં ખર્ચે પ્રાથમિક સારવારની કેટલીક દવાઓ ઘરમાં તૈયાર જ રાખતાં હતાં. જે જરૂર પડતાં દરેક જરૂરતમંદ ઇન્સાનને આપતાં. દવા ન હોય તો નુસ્ખા લખી આપતાં. અને જો કોઈ દુઆ માટે કહેતું તો આપ તે જ વખતે હાથો ઉઠાવી બારગાહે ઈલાહીમાં દુઆ કરતાં. આપની તાવીઝમાં પણ ઘણો જ અસર હતો.
એકવાર લાજપુરમાં એક બાઈને જિન્ને પરેશાન કરવાનું શરૂ કર્યુ. જ્યારે સૂફી સાહેબને એ વિષે જાણ કરવામાં આવી તો આપે જિન્ન પર સલામ કહેવડાવ્યું. બસ આપનું સલામ મળતાં જ જિન્ન ભાગી ગયો. પરંતુ આઠ-દશ દિવસો થયાં કે તે જિન્ન ફરી આવ્યો અને બાઈને પરેશાન કરવા લગ્યો. સૂફી સાહેબને એ વિષે ખબર કરવામાં આવી તો આપ એક લાકડી લઈ ઘરેથી નીકળ્યાં અને તે બાઈના ઘરે પહોંચી હજી તો સલામ જ કર્યું કે તે જિન્ન નાસી છૂટ્યો અને પછી કોઈ દિવસ આવ્યો નહીં.
મહૂમ હાજી અહમદ મિયાં સાલેહજી બયાન કરતાં હતાં કે ઉધના પાસે કાંકારાખાડી પર નવાગામ નામની એક વસ્તી હતી. ત્યાં હિંદુ બાઈને એક જિન્ન રાત્રે આવી પરેશાન કરતો હતો. મારા વાલિદ સાહેબને તે ઘરવાળા સાથે ઓળખાણ હતી એટલે એક દિવસ મારા વાલિદ સાહેબ તેમને સૂફી સાહેબની ખિદમતમાં લઈ આવ્યાં. તો આપે અડદના દાણાં અને ખીલીઓ પર દમ કરી પોતાનાં એક ખાદિમ નૂર મુહમ્મદને એ બંને વસ્તુ આપી સાથે મોકલાવ્યાં અને કહ્યું કે, અડદનાં દાણાં ઘરનાં ચારે ખૂણામાં નાંખશો અને આ ખીલીઓ ઘરનાં આગળ અને પાછળનાં દરવાજાની બારસાખમાં ઢોકી દેશો, ખાદિમ સાથે ગયાં અને તેના ઘરે જઈ અડદનાં દાણાં તો ચાર ખુણામાં નાંખ્યાં. પણ દરવાજાની બારસાખમાં ખીલીઓ ઢોકવાનું ભૂલી ગયાં. વળી રાતનાં મોડું થયું હોવાથી ખાદિમ પણ ત્યાં જ સૂઈ રહ્યાં. રાત્રે જિન્ન આવ્યો અને સીધો આપનાં ખાદિમ નૂર મુહમ્મદ પાસે ઘસી ગયો. આ બાજુ આપ મુરાકબામાં હતાં. આપને કફથી જાણ થતાં અહીંથી જ જિન્નને સંબોધી કહ્યું ખબરદાર ! જે અવાજ આપનાં ખાદિમે પણ બરોબર સાંભળ્યો. આપનો અવાજ સાંભળી જિન્ન તરત હટી ગયો. ઘરવાળા પરેશાન થઈ ગયાં. જ્યારે ખાદિમ બીજા દિવસે સવારે આવ્યાં અને વિગત બયાન કરી કે હઝરત ! હજી તે જ હાલત છે. આપે ખાદિમથી પૂછ્યું કે શું તમે મારા કહેવા પ્રમાણે અમલ કર્યો હતો ? ખાદિમે જવાબ આપ્યો જીહાં હઝરત ! તો આપને કફ્ફ વડે જાણ થતાં ખાદિમને કહ્યું કે તમે ખીલી મારવાનું તો ભૂલી ગયાં હતાં. જુઓ ! હજી ખીલી તો તમારા ખિસ્સામાં જ છે. ખાદિમે જોયું તો ખીલીઓ તેમનાં ખિસ્સામાં જ હતી. બીજાં દિવસે આપ પોતે તશરીફ લઈ ગયાં અને અમલ પૂરો કરી આવ્યાં, અને તે દિવસથી જિન્ન આવતો બંધ થઈ ગયો.
સૂફી સાહેબ સૌથી મુહબ્બત રાખતાં હતાં. કોઈને પણ નફરત કે તિરસ્કારની નજરથી જોતાં ન હતાં. અગર કોઈ આપ સાથે દુશ્મની રાખતો તો પણ આપ તેનાં સાથે અબ્લાકથી પેશ આવતાં. હાફિઝ અહમદ નવલખી બયાન કરતાં હતાં કે, એકવાર એક ભરવાડે આપને રસ્તામાં રોકી ઠાવકાઈથી પૂછ્યું કે, તું સૂફી કે હું? તો આપે તેને સંતોષથી વિવેકપૂર્વક જવાબ આપ્યો કે તું! ભરવાડ આપનો જવાબ સાંભળી આપને શાબાશી આપતો અને આપનાં અબ્લાકનાં વખાણ કરતો રવાના થઈ ગયો.
કેટલાંક ગામવાસીઓ બયાન કરે છે કે, જ્યારે પ્લેગ અથવા બીજો કોઈ રોગચાળો ફાટી નીકળવાનો પવન ફૂંકાતો તો આપને કફ્ફ વડે આગળથી એ વાતની જાણ થઈ જતી. આપ લોકોને બોલાવી એ વિષે જાણ કરતાં તો ગામવાસીઓ આગળથી વ્યવસ્થા કરી ગામથી બહાર નીકળી જતાં અને રોગચાળો દૂર થતાં ફરી ગામમાં આવતાં. પરંતુ એ દરમિયાન આપ કદી ગામથી બહાર જતાં ન હતાં. બલકે મસ્જિદમાં બેસી અલ્લાહપાકની યાદમાં તલ્લીન રહેતાં હતાં.
એવી જ રીતે જયારે વરસાદ ન થતો અને ખેતી બરબાદ થઈ જવાનો ભય સેવાતો ત્યારે ગામવાસીઓ આપની સેવામાં હાજર થતાં અને દુઆ માટે અરજ કરતાં. આપ તરત જ હાથો ઉઠાવી દુઆ ફરમાવતાં. અને બે-ત્રણ દિવસોમાં મુશળધાર વરસાદ તૂટી પડતો.
જનાબ હાફિઝ અહમદ કાંદાવાલા કહેતાં હતાં કે, હું સૂફી સાહેબની ખિદમતમાં અવારનવાર જતો રહેતો હતો. આપ ઘણાં જ સારાં અને નેક માણસ હતાં. આપનાં પેટમાં દુઃખાવો રહેતો હતો જેનાં કારણે પેટ પર એક પાટો બાંધી રાખતાં હતાં. જુઆનાં દિવસે જુઆની નમાજ બાદ મિમ્બર પકડી ઊભા થઈ જતાં અને લોકોને અસરની નમાજ સુધી નસીહત ફરમાવતાં. દરમિયાનમાં વારંવાર પૂછતાં કે શું અસરનો વખત થઈ ગયો ? જ્યારે કહેવામાં આવતું કે હાં ! હઝરત થઈ ગયો તો આપ ખતમ કરતાં અને અસરની નમાજ અદા કરતાં.
હાફિઝ અહમદ નવલખી પોતે બયાન કરતાં હતાં કે, હું મારા બાળપણમાં ઘણો જ તોફાની હતો. મને હિઝ કલાસમાં બેસાડવામાં આવ્યો તો મહામુસીબતે મેં બે-ત્રણ પારા યાદ કર્યા. અને તે પણ એવા કે એક લીટી પણ તજવીદ સાથે સહી પઢી શકતો ન હતો. એક દિવસ મારાં નાના મને સૂફી સાહેબની ખિદમતમાં લઈ ગયાં. અને મારા માટે દુઆની ગુજારિશ કરી. આપે દુઆ ફરમાવી બે-ત્રણ નુસ્ખા બતલાવ્યાં. જેનાથી મને કોઈ ફાયદો થયો નહીં.
થોડાં દિવસો પછી મારા નાના મને પાછો સૂફી સાહેબની ખિદમતમાં લઈ ગયાં. અને હકીકત બયાન કરી તો આપે જે ફરમાવ્યું તેનો એક એક શબ્દ આજે પણ મને યાદ છે. આપે મને સંબોધી ગુસ્સામાં કહ્યું કે ' ઓ મરદૂદ ! કેમ પઢવા જતો નથી ? તારા કાન કાપી લઈશ ! પછી મને પકડી મારી પેશાની પર પ્યારથી એક ચૂંબન આપ્યું. બસ તે જ દિવસથી મારી હાલત બદલાઈ ગઈ. મારા દિલમાં થોડો એહસાસ પેદા થયો. એટલે તમામ તોફાન-મસ્તી છોડી હું ડાભેલ જઈ મદ્રેસામાં દાખલ થઈ ગયો. અને આપની દુઆની બરકતથી કેવળ દોઢ વરસમાં હાફિઝ થઈ ગયો. એ ઉપરાંત ઈમામ હફ્સનાં તરીકા પર કિઅંતનાં ફનમાં માહિર થયો અને ફિકહ તથા હદીસની સંપૂર્ણ સિમાઅત કરી.
તે સમયનાં સચીન સ્ટેટનાં નવાબ સાહેબ અને બીજા અન્ય હોદ્દેદારો પણ અનેકવાર આપની સેવામાં હાજર થતાં અને કલાકો સુધી અદબથી ઊભા રહી આપની વાતો અને નસીહતો સાંભળતાં હતાં. ખાસકરી સચીન સ્ટેટનાં મેજિસ્ટ્રેટ ભાઈલાલ, ટાલ્યાખાન અને મોટામિયાં વારંવાર આપની ખિદમતમાં આવતાં હતાં. અને આપની ઈમાનઅફરોઝ વાતો સાંભળતાં હતાં.
મૌલાના ઈબ્રાહીમ ડાયા સાહેબ જનાબ મર્હુમ મુહમ્મદ કરાનીનાં હવાલાથી બયાન કરતાં હતાં કે અંગ્રેજનાં જમાનામાં નવસારી કોર્ટમાં ગામ જીતાલી (જી.ભરૂચ)નાં યૂસુફઅલી નામનાં એક મામલતદાર હતા., જે હંમેશા કોટ, પાટલૂન, ટાઈ અને હેટ પહેરતાં હતાં. અને સૂફી સાહેબની ખિદમતમાં પણ આવતાં રહેતાં હતાં સૂફી સાહેબનાં સૂરત રહેવા દરમિયાન એકવાર મામલતદાર સાહેબ કોટ, પાટલૂન, ટાઈ અને હેટ લગાવી આપની ખિદમતમાં હાજર થયાં. સૂફી સાહેબે આવકાર આપી મુહબ્બતથી ફરમાવ્યું કે, મામલતદાર સાહેબ ! હું આપથી બે- ચાર સવાલો પૂછવા માંગું છું.
મામલતદારે કહ્યું: હઝરત ખુશીથી પૂછો.
આપે પહેલો સવાલ પૂછ્યો.
મામલતદાર બતાવો ! અગર તમારી સરકાર પાસે કોઈ દુશ્મન આવે તો સરકાર તેનાં સાથે કેવો વર્તાવ કરશે ?
મામલતદારે જવાબ આપ્યો : દુશ્મન સાથે દુશ્મન જેવો વર્તાવ કરશે. અને બની શકે તો તેને સજા કરશે.
આપે ફરમાવ્યું તમે સરસ જવાબ આપ્યો અને બીજો સવાલ પૂછ્યો.
અને જો કોઈ સાધારણ માણસ આવે તો ?
મામલતદારે જવાબ આપ્યો : જેવો માણસ હશે તે પ્રમાણે તેનાં સાથે વર્તાવ કરવામાં આવશે.
આપે ફરમાવ્યું તમે સરસ જવાબ આપ્યો અને ત્રીજો સવાલ પૂછ્યો.
અને જો કોઈ દોસ્ત અને ખાસ માણસ આવે તો ?
મામલતદારે જવાબ આપ્યો : ઈઝજત અને માનપાન સાથે તેને આવકાર આપવામાં આવશે અને તેની ખૂબ સેવા-ચાકરી કરવામાં આવશે.
આપે 'સરસ જવાબ આપ્યો' કહેતાં ફરમાવ્યું કે, મામલતદાર સાહેબ હવે તમે જ બતલાવો કે, તમારે અલ્લાહતઆલા પાસે એક દુશ્મનની હેસિયતથી જવું છે, અથવા એક સાધારણ માણસ બનીને જવું છે કે પછી દોસ્ત બનીની જવું છે ? મામલતદાર સાહેબ પર આ વાતનો ઘણો અસર થયો. ભણેલાં-ગણેલાં અને સમજદાર તો હતાં જ. એટલે સૂફી સાહેબની સેવામાં અદબથી અરજ કરી કે,
હઝરત મને બે મહીનાંની મોહલત આપો ! હું બે મહીનાં પછી જવાબ આપીશ. આપે ફરમાવ્યું : જાઓ બે મહીના નહીં પણ ચાર મહીનાં પછી જવાબ આપશો. મામલતદાર તરત જ સૂરતથી રવાના થઈ સીધાં જીતાલી આવ્યાં, અને રાજીનામું લખી નવસારી કોર્ટમાં મોકલાવી નોકરીમાંથી છૂટા થયાં. અંગ્રેજી પોશાક સૂટ- ટાઈ છોડી ઈસ્લામી લિબાસ ધારણ કર્યો. અને શરીઅત મુજબ એક મૂઠ લાંબી દાઢી રાખી બે-ત્રણ મહીનાં પછી આપની ખિદમતમાં સૂરત આવવા રવાના થયાં. આ તરફ આપને કફ્ફ થતાં આપે આપનાં તમામ ખાદિમો અને મુરીદોને ફરમાવ્યું કે આજે મારો એક ખાસ દોસ્ત આવી રહ્યો છે. તે જયારે આવે તો આપ સૌ તેની તા’ઝીમ અર્થે ઊભા થઈ જશો. થોડીવારમાં મામલતદાર સાહેબ ટ્રેન મારફત આવી પહોંચ્યા. ખાદિમો અને મુરીદો મામલતદાર સાહેબને ઓળખી પણ ન શક્યાં. મામલતદાર સાહેબે આવતા સૂફી સાહેબની ખિદમતમાં અદબથી અરજ કરી કે, હઝરત ! આપને આપેલા વચન પ્રમાણે હું આપનાં સવાલનો જવાબ આપવા આવ્યો છું.
સૂફી સાહેબ તેમને ઈસ્લામી રૂપ-રંગમાં જોઈને ઘણા જ ખુશ થયાં.
આવા હતાં આપણા સૂફી સાહેબ (રહ.) ! જેમના જીવનનો એક એક પ્રસંગ આપણા માટે બોધદાયક અને લાભકર્તા છે.
